Bài giảng 6 và 7. Lý thuyết người tiêu dùng

Baøi giaûng 6 vaø 7 Lyù thuyeát ngöôøi tieâu duøng 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 2 CAÙC NOÄI DUNG CHÍNH  Toång höõu duïng vaø höõu duïng bieân  Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng (ñöôøng ñaúng ích)  Khaû naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng (ñöôøng ngaân saùch)  Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng  Giaûi phaùp goùc 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 3  Toång höõu duïng (U) laø toång lôïi ích maø ngöôøi tieâu duøng ñaït ñöôïc khi tieâu duøng caùc haøng hoùa, dòch vuï  Thoâng thöôøng, tieâu duøng vôùi soá löôïng caøng nhieàu thì toång höõu duïng caøng cao  Ñoái vôùi haøng thieát yeáu thì coù ñieåm baûo hoøa (soá löôïng tieâu duøng coù toång höõu duïng cöïc ñaïi) Toång höõu duïng vaø höõu duïng bieân 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 4 Toång höõu duïng vaø höõu duïng bieân Haøng cao caáp UX x UY y UY max Ñieåm baûo hoøa Haøng thieát yeáu 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 5  Höõu duïng bieân (MU) laø cheânh leäch trong toång höõu duïng khi tieâu duøng theâm moät ñôn vò saûn phaåm trong moãi ñôn vò thôøi gian.  MU x = DU X /Dx  MU x = U/x Toång höõu duïng vaø höõu duïng bieân 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 6 Toång höõu duïng vaø höõu duïng bieân  Ví duï:  Nhaän xeùt: Höõu duïng bieân coù quy luaät giaûm daàn x U x MU x 1 9 9 2 16 7 3 21 5 4 24 3 5 25 1 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 7 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng  Ba giaû thieát cô baûn veà sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng 1) Sôû thích laø hoaøn chænh. 2) Sôû thích coù tính baéc caàu. 3) Ngöôøi tieâu duøng luoân thích nhieàu hôn ít 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 8 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng A 20 30 B 10 50 D 40 20 E 30 40 G 10 20 H 10 40 Roå haøng X(thöïc phaåm) Y(quaàn aùo) 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 9 Ngöôøi tieâu duøng öa thích roå haøng A hôn caùc roå haøng ôû oâ maøu xanh. Trong khi ñoù, caùc roå haøng ôû oâ maøu vaøng laïi ñöôïc öa thích hôn roå haøng A. Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng y 10 20 30 40 10 20 30 40 x 50 G A E H B D 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 10 U 1 Caùc roå haøng B,A &D coù möùc ñoä thoûa maõn nhö nhau •E ñöôïc öa thích hôn U 1 •U 1 ñöôïc öa thích hôn H & G Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng y 10 20 30 40 10 20 30 40 x 50 G D A E H B 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 11 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng  Ñöôøng ñaúng ích laø taäp hôïp taát caû caùc keát hôïp khaùc nhau cuûa caùc haøng hoaù, dòch vuï (caùc roå haøng) cuøng taïo neân möùc thoûa maõn nhö nhau cho ngöôøi tieâu duøng. Ñöôøng ñaúng ích 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 12 U 2 U 3 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng x y U 1 A B C Roå haøng A ñöôïc öa thích hôn B. Roå haøng B ñöôïc öa thích hôn C. Toång quaùt: U 3 >U 2 >U 1 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 13 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng  Caùc tính chaát cuûa ñöôøng ñaúng ích Ñöôøng ñaúng ích doác xuoáng töø traùi sang phaûi. Caùc ñöôøng ñaúng ích khoâng caét nhau. Caùc ñöôøng ñaúng ích coù maët loài höôùng veà goác ñoà thò * Neáu caùc ñöôøng ñaúng ích doác leân hay caét nhau seõ traùi vôùi giaû thieát ngöôøi tieâu duøng thích nhieàu hôn ít. * Neáu maët loài höôùng ra ngoaøi seõ traùi vôùi quy luaät MRS giaûm daàn 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 14 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng  Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng cuûa moät haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø boû ñeå coù theâm moät ñôn vò cuûa haøng hoùa khaùc maø lôïi ích khoâng thay ñoåi.  MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng ích. Tyû leä thay theá bieân 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 15 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng x y 2 3 4 5 1 2 4 6 8 10 12 14 16 A B D E G -6 1 1 1 1 -4 -2 -1 MRS = 6 MRS = 2 MRS xy = - Dy/Dx 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 16 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng  Doïc theo ñöôøng ñaúng ích, Tyû leä thay theá bieân coù quy luaät giaûm daàn.  MRS xy giöõa hai ñieåm AB laø 6  Trong khi MRS xy giöõa hai ñieåm DE laø 2. Tyû leä thay theá bieân 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 17 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng x y 2 3 4 1 1 2 3 4 0 Hai maët haøng thay theá hoaøn haûo MRS xy = hằng số U2 U3 U4 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 18 Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng x y 2 3 4 1 1 2 3 4 0 Hai maët haøng boå sung hoaøn haûo MRS xy = 0 U1 U2 U3 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 19 Khaû naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng  Ñöôøng ngaân saùch Ñöôøng ngaân saùch laø taäp hôïp taát caû caùc keát hôïp khaùc nhau cuûa caùc haøng hoaù, dòch vuï (caùc roå haøng) maø ngöôøi tieâu duøng coù theå mua ñöôïc vôùi cuøng moät möùc chi tieâu laø toaøn boä thu nhaäp. 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 20 Khaû naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng  Phöông trình ñöôøng ngaân saùch: x.P x + y.P y = I hoaëc: y = I/P y – (P x / P y ). x hoaëc: x = I/P x – (P y / P x ). y 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 21 Ñöôøng ngaân saùch x + 2y = 80 (I/P y ) = 40 Khaû naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng x 40 60 80 = (I/P x ) 20 10 20 30 0 A B D E G y P x = $1 P y = $2 I = $80 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 22 Khaû naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng  Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch  Phuï thuoäc vaøo giaù cuûa hai loaïi haøng hoùa.  Phaûn aùnh giaù töông ñoái cuûa hai maët haøng.  Ñoä xa cuûa ñöôøng ngaân saùch  Phaûn aùnh khaû naêng mua haøng cuûa ngöôøi tieâu duøng  Phuï thuoäc vaøo thu nhaäp vaø giaù cuûa hai loaïi haøng hoùa. 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 23 Ñöôøng ngaân saùch  Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi thu nhaäp vaø giaù.  Söï thay ñoåi thu nhaäp Khi thu nhaäp taêng (giaûm), ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån song song ra phía ngoaøi (vaøo beân trong) so vôùi ñöôøng ngaân saùch ban ñaàu. 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 24 Ñöôøng ngaân saùch x y 80 120 160 40 20 40 60 80 0 (I = $160) B 2 (I = $80) B 1 B 3 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 25 Ñöôøng ngaân saùch  Taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi thu nhaäp vaø giaù  Söï thay ñoåi giaù Neáu giaù cuûa moät loaïi haøng hoùa taêng (giaûm), ñöôøng ngaân saùch di chuyeån vaøo trong (ra ngoaøi) vaø xoay quanh ñieåm chaën treân truïc ño löôøng cuûa haøng hoùa kia. 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 26 Ñöôøng ngaân saùch x y 80 120 160 40 40 Neáu giaù sp X taêng leân $2.00 seõ laøm ñöôøng ngaân saùch thay ñoåi ñoä doác vaø xoay vaøo beân trong. B 3 (Px = 0,5) B 2 Neáu giaù sp X giaûm coøn $.50 seõ laøm ñöôøng ngaân saùch thay ñoåi ñoä doác vaø xoay ra beân ngoaøi. 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 27 U 2 Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng Ñöôøng ngaân saùch A Taïi roå haøng A ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc vôùiø ñöôøng ñaúng ích vaø khoâng theå ñaït ñöôïc möùc thoûa maõn naøo cao hôn do thu nhaäp coù giới haïn Taïi A: MRS xy = P x /P y = 0,5 x y 40 80 20 20 30 40 0 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 28 Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng  Phoái hôïp toái öu:  Laø phoái hôïp maø ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc vôùi ñöôøng ñaúng ích.  Laø phoái hôïp maø ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng ích baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 29 Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng  Phoái hôïp toái öu:  Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng ích = Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch Dy/Dx = - P x / P y Maø MRS xy = - Dy/Dx  Ngöôøi tieâu duøng ñaït thoûa duïng toái ña vôùi roå haøng coù: MRS xy = P x /P y 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 30  Vôùi 2 ñieåm treân cuøng moät ñöôøng ñaúng ích thì: MU x *Dx + MU y *Dy = 0 Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng  Saép xeáp laïi: MU x /MU y = - Dy/Dx Do: MRS xy = -Dy/Dx  Neân coù theå vieát: MRS xy = MU x /MU y 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 31  Khi ngöôøi tieâu duøng ñaït thoûa duïng toái ña : Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng  Neân ñieàu kieän toái öu coù theå vieát:  hay: MUx/MUy = P x /P y MUx/Px = MU y /P y MRS xy = P x /P y 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 32  Ñeå ñaït lôïi ích cao nhaát (höõu duïng toái ña), ngöôøi tieâu duøng phaûi phaân boå ngaân saùch coù haïn cuûa mình ñeå mua caùc loaïi haøng hoaù, dòch vuï vôùi soá löôïng moãi thöù sao cho höõu duïng bieân moãi ñoàng chi tieâu cho caùc haøng hoùa, dòch vuï khaùc nhau phaûi baèng nhau.  Ñieàu naøy ñöôïc goïi laø nguyeân taéc caân baèng bieân. Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 33 Giaûi phaùp goùc x y B A U 2 U 3 U 1 Giaûi phaùp goùc xuaát hieän taïi B. 11.10.2014 Ñaëng Vaên Thanh 34 Söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng Giaûi phaùp goùc laø tröôøng hôïp ngöôøi tieâu duøng choïn roå haøng thieáu moät loaïi haøng hoùa naøo ñoù.  Giaûi phaùp goùc phaùt sinh khi ñöôøng ñaúng ích caét truïc tung hoaëc truïc hoaønh.  MRS xy ≠ P X /P Y  Ngöôøi tieâu duøng coù toái ña hoùa ñoä thoûa duïng? Giaûi phaùp goùc