Ảnh hưởng của các hoạt động sinh kế đến công tác quản lý và bảo vệ rừng tại xã Thanh Tương, huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang - Nguyễn Thị Hải
Tài liệu Ảnh hưởng của các hoạt động sinh kế đến công tác quản lý và bảo vệ rừng tại xã Thanh Tương, huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang - Nguyễn Thị Hải: No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.19-26 19 T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO ISSN: 2354 - 1431 nh h ng c a các ho t ng sinh k n công tác qu n lý và b o v r ng t i xã Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang Nguy n Th H ia*, Tr n Th Thanh Vâna, ng Th Ph nga a Tr ng i h c Tân Trào *Email: hainguyentq0495@gmail.com Thông tin bài vi t Tóm t t Ngày nh n bài: 20/5/2019 Ngày duy t ng: 10/6/2019 K t qu nghiên c u “ nh h ng c a các ho t ng sinh k n công tác qu n lý và b o v r ng t i xã Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang” cho th y, Thanh T ng là m t xã có di n tích r ng l n, do ó các ho t ng sinh k c a ng i dân ít nhi u c ng nh h ng t i công tác qu n lý và b o v r ng. Các h gia ình tham gia h tr vào công tác b o v và phát tri n r ng nh : tr ng r ng, thông tin hay báo cáo tình hình v r ng, di n bi n, hành vi vi ph m n r ng cho cán b qu n lý và b o v r ng k p th i có bi n pháp x lý và ...
Bạn đang xem nội dung tài liệu Ảnh hưởng của các hoạt động sinh kế đến công tác quản lý và bảo vệ rừng tại xã Thanh Tương, huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang - Nguyễn Thị Hải, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.19-26
19
T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO
ISSN: 2354 - 1431
nh h ng c a các ho t ng sinh k n công tác qu n lý và b o v r ng t i xã
Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang
Nguy n Th H ia*, Tr n Th Thanh Vâna, ng Th Ph nga
a Tr ng i h c Tân Trào
*Email: hainguyentq0495@gmail.com
Thông tin bài vi t Tóm t t
Ngày nh n bài:
20/5/2019
Ngày duy t ng:
10/6/2019
K t qu nghiên c u “ nh h ng c a các ho t ng sinh k n công tác qu n
lý và b o v r ng t i xã Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang” cho
th y, Thanh T ng là m t xã có di n tích r ng l n, do ó các ho t ng sinh k
c a ng i dân ít nhi u c ng nh h ng t i công tác qu n lý và b o v r ng.
Các h gia ình tham gia h tr vào công tác b o v và phát tri n r ng nh :
tr ng r ng, thông tin hay báo cáo tình hình v r ng, di n bi n, hành vi vi ph m
n r ng cho cán b qu n lý và b o v r ng k p th i có bi n pháp x lý và
ng n ch n. Ngoài nh ng nh h ng tích c c t i công tác qu n lý và b o v
r ng, trong quá trình ho t ng sinh k c ng ã gây nhi u khó kh n cho cán b
qu n lý nh các hành vi phá r ng làm n ng r y, s n b t ng v t trái phép
Trên c s phân tích ánh giá th c tr ng kinh t - xã h i t i a ph ng và tình
hình công tác qu n lý b o v r ng, ã xác nh c các ho t ng sinh k c a
c ng ng dân c tác ng b t l i n tài nguyên r ng, ng th i tìm ra các
nguyên nhân a ra các gi i pháp c i thi n sinh k c a c ng ng bao g m:
(1) Gi i pháp v chính sách và pháp lu t; (2) Gi i pháp v kinh t ; (3) Gi i
pháp v khoa h c k thu t; (4) Gi i pháp giáo d c tuyên truy n.
T khoá:
Ho t ng sinh k ; công tác
qu n lý và b o v r ng; b o
v và phát tri n r ng
1. t v n
Thanh T ng là m t trong b n xã thu c Khu B o
t n thiên nhiên Tát K - B n Bung c a huy n Na Hang,
có t ng di n tích t t nhiên là 10.298,84 ha, g m 13
thôn b n, 748 h , 3.340 kh u v i 11 dân t c anh em
chung s ng. Xã Thanh T ng ch y u là i núi, ng i
dân l i s ng không t p trung, kinh t ch y u phát sinh
t ho t ng nông lâm nghi p v i trình dân trí th p,
ph ng th c canh tác l c h u, kinh t phát tri n ch m,
i s ng ng i dân còn nhi u khó kh n. Phát tri n kinh
t lâm nghi p c a xã c ng nh huy n Na Hang có ý
ngh a quan tr ng i v i ng i dân và môi tr ng. Sinh
k là m i quan tâm hàng u c a ng i dân trong xã, là
i u ki n c n thi t cho quá trình phát tri n nâng cao i
s ng c a ng i dân. D i s c ép c a vi c phát tri n
kinh t ã làm cho tài nguyên r ng c a xã Thanh
T ng b khai thác và s d ng không h p lý d n t i b
gi m sút v a d ng sinh h c. Bài toán mâu thu n
gi a l i ích c a vi c b o t n và phát tri n kinh t , v n
sinh k cho c ng ng dân c trong xã v n ch a
c gi i quy t th a áng. có th b o v r ng m t
cách b n v ng thì nh ng gi i pháp a ra ph i xu t
phát t th c t a ph ng, i u ki n s ng c a ng i
dân c ng nh vai trò c a nh ng bên liên quan n công
tác qu n lí và b o v r ng.
2. i t ng, th i gian, n i dung v ph ng
pháp nghiên c u
2.1. i t ng, ph m vi và th i gian nghiên c u
i t ng nghiên c u: Các ho t ng sinh k c a
c ng ng dân c
Ph m vi nghiên c u: Nghiên c u c ti n hành t i
xã Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
20
Th i gian nghiên c u: t tháng 01 n m 2018 n
tháng 5 n m 2018.
2.2. N i dung nghiên c u
ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i t i xã
Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang.
Hi n tr ng công tác qu n lý tài nguyên r ng t i xã
Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang:
nh h ng c a các ho t ng sinh k n công tác
qu n lí và b o v r ng t i xã Thanh T ng, huy n Na
Hang, t nh Tuyên Quang.
xu t m t s gi i pháp phát tri n sinh k c a
ng i dân làm t t công tác qu n lý, b o v r ng.
2.3. Ph ng pháp nghiên c u
2.3.1. Ph ng pháp kh o sát th c a và thu th p
tài li u
Ph ng pháp kh o sát th c a: kh o sát th c a t i
xã Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang,
nh m tìm hi u s b v các mô hình sinh k c a c ng
ng ng i dân, trong ó ghi chép và ch p nh m t s
mô hình sinh k . D a trên k t qu kh o sát th c a ti n
hành xây d ng phi u i u tra.
Ph ng pháp thu th p tài li u: K t h p kh o sát
th c a, thu th p tài li u v kinh t - xã h i c a y ban
nhân dân huy n, xã. Báo cáo v hi n tr ng r ng t i
Phòng Tài nguyên và Môi tr ng huy n, Ban Qu n lý
Khu B o t n thiên nhiên Na Hang. Ghi nh n v nh ng
v vi ph m pháp lu t liên quan n r ng t i UBND
huy n, xã và Tr m Ki m lâm xã. Thu th p tài li u ã có
liên quan n các ph ng pháp và n i dung ang
nghiên c u, phân tích, l a ch n các ph ng pháp
nghiên c u phù h p.
2.3.2. Ph ng pháp i u tra xã h i h c
- Xây d ng 02 m u phi u i u tra v v n b o v
r ng cho 02 i t ng:
+ 01 m u phi u i u tra dành cho nhà qu n lí (ti n
hành i u tra kho ng 10 ng i thu c các i t ng: H t
ki m lâm r ng c d ng Na Hang; Tr m ki m lâm xã;
Tr ng các thôn kiêm ki m lâm viên).
+ 01 m u phi u i u tra dành cho c ng ng dân c
(ti n hành i u tra kho ng t 50 - 60 h gia ình).
M c ích c a vi c i u tra nh m thu th p thông tin,
ánh giá v hi n tr ng ho t ng sinh k c a c ng
ng, nh h ng c a các ho t ng sinh k n qu n lý
r ng, hi n tr ng qu n lý r ng c a các c p chính quy n,
nh ng thu n l i và khó kh n trong quá trình qu n lý, t
ó xu t các mô hình sinh k và gi i pháp qu n lý
phù h p nh m qu n lý b n v ng r ng huy n Na hang,
t nh Tuyên Quang.
2.3.3. Ph ng pháp ph ng v n sâu
Ngoài phi u i u tra, s d ng b ng h i ph ng
v n sâu các nhà qu n lý c p huy n, xã nh m ánh giá
c th v hi n tr ng qu n lý r ng, thu n l i và khó kh n
khi th c hi n. ng th i ph ng v n sâu các h gia ình,
các ho t ng sinh k , thu nh p trung bình tháng, trung
bình n m.
2.3.4. Ph ng pháp tham v n chuyên gia
Tham v n nh ng chuyên gia có hi u bi t nh t nh
t i i m nghiên c u có th tìm hi u, ánh giá khách
quan v i u ki n t nhiên, xã h i, môi tr ng khu
v c nghiên c u. ng th i, xin ý ki n c a chuyên gia
v n i dung liên quan n gi i pháp qu n lý, ph c h i
r ng, xu t các mô hình sinh k b n v ng.
2.3.5. Ph ng pháp phân tích s li u
Ph ng pháp th ng kê mô t : t k t qu i u tra,
mô t các ho t ng sinh k c a c ng ng, các ho t
ng sinh k nh h ng tr c ti p, gián ti p và không
nh h ng n r ng.
Ph ng pháp th ng kê so sánh: t nh ng d li u thu
c, sàng l c, phân tích d a trên c s lý lu n t ng
h p, so sánh d n ch ng và gi i quy t v n .
3. K t qu nghiên c u và th o lu n
3.1. Hi n tr ng công tác qu n lý tài nguyên r ng
t i xã Thanh T ng, huy n Na Hang, t nh Tuyên
Quang
3.1.1. Th c tr ng qu n lí v ho t ng b o v r ng
K t qu kh o sát cho th y, Thanh T ng là m t xã
có di n tích r ng t nhiên l n. Di n tích t lâm nghi p
9.413,52 ha, chi m 91,6 % di n tích t t nhiên c a
toàn xã, trong ó di n tích t có r ng 8.740,58 ha, bao
g m: R ng c d ng 3.944,19 ha, r ng phòng h
3.330,21 ha, r ng s n xu t 1.359,48 ha. che ph c a
r ng t 88,5 %.
K t qu th c hi n công tác qu n lý và b o v r ng
ã t ch c tuyên truy n c 1.225 l t ng i/26
cu c; hình th c tuyên truy n thông qua h i ngh t i xã
và các bu i h p thôn, ngoài ra tuyên truy n trên thông
tin i chúng nh loa ài, pa nô, áp phích, phát t r i.
Ph i h p v i Nhà tr ng tuyên truy n n các cháu
h c sinh trong các gi ngo i khóa s l ng: 299 h c
sinh/13 cu c.
Th c hi n ký cam k t b o v r ng gi a Ch t ch xã
v i Ch t ch huy n và gi a tr ng thôn (b n) v i Ch
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
21
t ch xã t 100 %, ký cam k t b o v r ng gi a h gia
ình v i tr ng thôn (b n) hàng n m u t trên 90%.
Các t i th c hi n nhi m v b o v r ng và
phòng cháy, ch a cháy r ng t xã n thôn b n c
ki n toàn. Công tác tu n tra, ki m tra r ng t i các khu
r ng tr ng i m, xung y u c 593 l t/32 tuy n.
Hàng n m t ch c thành l p và ki n toàn 01 Ban ch
huy v các v n c p bách trong công tác b o v r ng
và phòng cháy, ch a cháy r ng trên a bàn xã. Ban ch
huy g m 23 thành viên do ng chí Phó Ch t ch y
ban nhân dân xã làm Tr ng ban. Ban hành Quy ch
ho t ng và phân công trách nhi m c a các thành viên
trong Ban ch huy. T ch c h i ngh chuyên bàn các
gi i pháp v công tác qu n lý b o v r ng, phòng cháy
ch a cháy r ng và t lâm nghi p trên a bàn xã.
Trong n m 2017 trên a bàn xã Thanh T ng
không x y ra cháy r ng và l n, chi m t lâm nghi p,
s d ng sai m c ích. K t qu th c hi n theo thông t
s 21/2016/TT-BNNPTNT quy nh v khai thác chính
và t n thu, tân d ng lâm s n n m 2017: 1.063,844 m3
trong ó:
- R ng tr ng t p trung: kh i l ng khai thác
578,622 m3/12 h /10,367 ha.
- Cây tr ng phân tán: kh i l ng khai thác 485,222
m3/30 h .
Ph i h p cùng Ban Ch huy quân s , Công an
huy n Na Hang t ch c thành công di n t p ng phó
cháy r ng và tìm ki m c u n n trên a bàn xã. K t qu
t lo i gi i.
N m 2017 l c l ng ki m lâm ã xây d ng k
ho ch th ng xuyên ph i h p v i l c l ng Công an,
Dân quân t v và các oàn th chính quy n c p xã,
thôn b n, nhân viên h p ng tu n r ng t ch c tu n
tra, truy quét các t i m khai thác, mua bán, v n
chuy n lâm s n trái phép trên a bàn xã ã phát hi n và
x lý c th :
B ng 1: Tình hình vi ph m xâm h i n tài nguyên
r ng t i xã Thanh t ng n m 2017
Hành vi vi ph m
S v
vi ph m
Khai thác r ng trái phép 02 v
Vi ph m các quy nh chung c a
Nhà n c v b o v r ng
01 v
Mua, bán, c t gi , ch bi n kinh
doanh lâm s n trái v i quy nh
c a Nhà n c
02 v
Phá r ng trái pháp lu t 02 v
Vi ph m khác (không xác nh
c ch )
10 v
T ng s : 17 v
- K t qu x lý vi ph m: x lý hành chính 17 v .
- Tang v t, ph ng ti n vi ph m:
+ Lâm s n: g các lo i t nhóm III – VIII: 14,454
m3; g thu c loài nguy c p quý hi m nhóm IIA = 3,390
m3; .
+ Tang v t: 02 máy c a x ng
- S ti n ph t vi ph m hành chính: 6.600.000 ng.
Nh n nh các khu r ng th ng x y ra khai thác
lâm s n trái phép g m: Tát L ong, Bó Kim c a thôn
B n Bung; Bành Ló thôn Yên Th ng; Khâu T u thôn
Nà Coóc.
- Công tác phát tri n r ng: trên a bàn xã Thanh
T ng n m 2017 tr ng m i c 21,02 ha, trong ó
r ng tr ng t p trung 16,02 ha, cây tr ng phân tán 5 ha.
3.1.2. Thu n l i v khó kh n trong công tác b o v
r ng a ph ng
3.1.2.1. Thu n l i
Trong n m 2017 công tác qu n lý b o v r ng trên
a bàn có nh ng chuy n bi n tích c c so v i các n m
v tr c; tình tr ng buôn bán, v n chuy n, khai thác,
ch bi n g r ng t nhiên, s n b t ng v t hoang dã
ch di n ra nh l t i m t s thôn b n; so v i n m
2016 (t ng s v vi ph m 25 v ), n m 2017 gi m 08
v vi ph m.
- Công tác b o v r ng, phòng cháy, ch a cháy r ng
luôn c ng y, y ban nhân dân huy n xã Thanh
T ng, các ban - ngành oàn th và các c quan ch c
n ng quan tâm, ph i h p ch o, t ch c th c hi n.
- Hàng n m u rà soát và hoàn thi n ph ng án
b o v r ng, t ch c l c l ng, trang b ph ng ti n t i
thi u ph c v công tác b o v r ng, phòng cháy, ch a
cháy r ng. Tr c ki m tra, ki m soát th ng xuyên t i
Tr m Ki m lâm Thanh T ng và các ch t b o v r ng.
- Thôn, b n u quan tâm xây d ng m i liên k t,
ph i h p chính quy n xã v i l c l ng Ki m lâm trong
công tác b o v r ng, phòng cháy và ch a cháy r ng.
3.1.2.2. Khó kh n
- H u h t các vùng r ng c a xã u ti p giáp v i
khu v c dân c , khu s n xu t nông nghi p, có nhi u
ng mòn i l i c a c dân và xe c gi i trong r ng.
Do ó tình tr ng khai thác, buôn bán, v n chuy n lâm
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
22
s n trái phép; t n ng làm r y r t khó ki m soát.
Vì v y kh n ng xâm h i t i tài nguyên r ng r t cao,
vi c qu n lý ngu n l a c ng vô cùng khó kh n.
- L c l ng ki m lâm và l c l ng xung kích b o
v r ng t i xã ch a c u t trang thi t b t ng
x ng áp ng t t cho công tác qu n lý và b o v
r ng; thi u các ph ng ti n i phó v i tình hu ng vi
ph m c a lâm t c ngày càng tinh vi, hi n i và khi x y
ra các v cháy r ng l n.
- M t b ng dân trí, ý th c ch p hành pháp lu t c a
ng i dân trong vi c qu n lý và b o v r ng ch a cao;
s n ph m r ng hi n nay v n là nhu c u cao c a xã h i,
do v y nh ng lúc thi u h t l ng th c hay nông nhàn
ng i dân th ng vào r ng thu hái lâm s n, s n b n thú
r ng ph c v nhu c u tiêu dùng hàng ngày.
- Nhu c u s d ng lâm s n làm v t li u nhà và
ch t t c a ng i dân trong xã còn cao, trong khi i u
ki n thay th v t li u khác c ng r t h n ch .
- M t s thôn b n thu n nh t m t dân t c, trong khi
ó m t s thôn b n khác l i xen l n các nhóm dân t c
v i nhau, t p quán sinh ho t theo c ng ng, nên công
tác tuyên truy n c ng có nh ng c thù riêng.
- Trong nh ng n m qua, m t s khu r ng b phá
tr c ây làm n ng r y b hoang ã lâu n m c nh
r ng, không th c hi n các bi n pháp phòng ch ng cháy
r ng nên nguy c x y ra cháy r t cao, nh t là vào
nh ng tháng mùa khô.
- Ngu n n c ch a cháy r ng ch y u t sông, su i,
ao h t i m t s khu v c vào nh ng tháng mùa khô
th ng b c n ki t và cách xa r ng nên khi x y ra cháy
r ng vi c d p l a khó có th th c hi n c.
- C c u phân 3 lo i r ng trên a bàn xã hi n nay
ch a phù h p, ng i dân ch a th s ng c b ng ngh
r ng; vi c giao t, giao r ng cho h gia ình còn ch m
nên m t s m c tiêu, chính sách v phát tri n r ng ch a
th c s i vào cu c s ng.
3.2. Các ngu n v n sinh k c a h gia nh, nh
h ng c a các ho t ng sinh k n công tác qu n
lý và b o v r ng
3.2.1. Các ngu n v n sinh k c a h gia nh
V n sinh k c a ng i dân vùng nông thôn g m:
V n con ng i, v n xã h i, v n tài chính, v n v t ch t
và v n t nhiên.
3.2.1.1. V n con ng i
B ng 2: T nh h nh lao ng t i xã Thanh T ng
n m 2016
Dân s S ng i T l (%)
1. Trong tu i lao ng 1928 58
- Lao ng nông nghi p 1695 51
- Lao ng phi nông nghi p 233 7
2. Ngoài tu i lao ng 1421 42
T ng 3349 100
Ngu n: Báo cáo k t qu th c hi n nhi m v phát
tri n KT-XH, m b o QP-AN xã Thanh T ng n m
2016
- L c l ng lao ng t ng i ông. Dân s trong
tu i lao ng chi m t l l n s dân c a toàn xã, ây
là y u t thu n l i cho vi c phát tri n ngành ngh , phát
tri n ch n nuôi ho c phát tri n các lo i cây tr ng yêu
c u s d ng nhi u th i gian lao ng.
- Lao ng tr là y u t thu n l i cho vi c ào t o
v n hoá, chuyên môn và nâng cao thu nh p cho nông
h . a s lao ng a ph ng là lao ng tr , t p
trung ch y u tu i d i 45. Lao ng có tu i
t 46 tr lên chi m t l th p, c bi t là lao ng
ngoài 60 tu i r t ít trong t ng s lao ng thu c các h
i u tra.
- Lao ng nông thôn ch y u v n là lao ng nông
nghi p; t l lao ng phi nông nghi p r t th p, trong
ó ph n l n là cán b a ph ng, giáo viên, c u chi n
binh và cán b ã ngh h u.
- K t qu i u tra cho th y, a s lao ng có trình
t trung h c c s tr xu ng, l c l ng lao ng có
trình t trung h c ph thông tr lên th p, ch y u là
các cán b c a a ph ng. Do v y trình v n hoá và
chuyên môn th p c a l c l ng lao ng các i m
i u tra hi n nay ang là c n tr l n n vi c ti p nh n
các lo i khoa h c k thu t m i nh m thâm canh t ng
n ng su t và ch t l ng.
3.2.1.2. V n xã h i
H i ph n là t ch c em l i nhi u ho t ng thi t
th c cho c ng ng. Thanh niên chi m t l h n 50%
dân s nh ng ho t ng c a oàn thanh niên l i m
nh t i v i c ng ng dân t c ít ng i, vì thanh niên
dân t c hay l p gia ình s m, ho t ng ki m s ng
chi m h u h t th i gian, bên c nh ó n i dung c a ho t
ng oàn c ng ch a thu hút c thanh niên.
M i liên h gi a c ng ng v i m ng l i không
chính th c c ánh giá r t cao, nh t là h hàng và các
t ch c c ng ng dân t c anh em. Vai trò quan tr ng
c a nhóm m ng l i không chính th c còn th hi n
vi c cung c p thông tin cho c ng ng. Các h kinh
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
23
doanh nh trong c ng ng bao g m ng i thu gom
nông lâm s n, các i lý bán v t t , h bán nhu y u
ph m c n thi t trong c ng ng; ph n l n s ng i
c ph ng v n cho bi t h ã n m thông tin v k
thu t s n xu t t ngu n này.
3.2.1.3. V n t i chính
V n tài chính là các ngu n l c tài chính mà con
ng i có c, nh : ngu n thu nh p, các lo i hình ti t
ki m, tín d ng và các ngu n thu nh p ti n m t khác nh
l ng h u, ti n do ng i thân g i v hay nh ng tr c p
c a Nhà n c.
Nh ng khó kh n v tài chính làm cho kinh t nông
h b gi m sút, mu n c i thi n c kinh t nông h
thì vi c t ng u t nh m m r ng quy mô s n xu t,
t ng n ng su t và ch t l ng s n ph m là m t nhu c u
t t y u.
Trong i u ki n nh hi n nay, khi mà kh n ng tích
lu c a h nông dân cò th p, s h tr c a Chính ph
và các t ch c phi chính ph ngày càng gi m, thì vi c
vay v n u t c coi là quan tr ng nh t tho
mãn v m t tài chính.
Có nhi u h nông dân vay c v n, tuy nhiên v n
còn có s ít các h không vay c. Lý do ch y u v n
là: th t c còn r m rà, ph c t p, thi u s th
ch p vay v n và th i h n vay ng n... trong ó th i h n
cho vay ng n c coi là rào c n l n nh t i v i kh
n ng c a nông h .
3.2.1.4. V n v t ch t
Ngu n v n v t ch t c phân chia làm 2 lo i: tài
s n c a c ng ng và tài s n c a h . Tài s n c a c ng
ng trong nghiên c u này xem xét các c s v t ch t
c b n ph c v nhu c u s n xu t và sinh ho t nh : i n,
ng giao thông, tr ng h c, tr m y t , công trình
th y l i, thông tin liên l c. Tài s n c a h khá phong
phú bao g m c các tài s n ph c v s n xu t và các tài
s n ph c sinh ho t c a h .
Trong quá trình tri n khai th c hi n Ch ng trình
m c tiêu qu c gia v xây d ng nông thôn m i, xã
Thanh T ng luôn nh n c s quan tâm ch o,
giúp và t o i u ki n các c p, các ngành t t nh n
huy n, s ng tình ng h c a các t ng l p nhân dân
trong xã. Xã ã c c i thi n nhi u h th ng ng
giao thông, thu l i, xây d ng m i c tr ng h c,
tr m xá, nhà v n hoá thôn, xã, các các lo i thi t b giáo
d c và y t ã c b sung nh ó mà vi c i l i
c a bà con nông dân ã b t khó kh n, nhi u di n tích
tr c ây ph i nh hoàn toàn vào t nhiên, ch c y,
tr ng c 1 v n nay ã s n xu t c 2 v , h
th ng tr ng h c và tr m y t , nhà sinh ho t c ng ng
c c i thi n c v ch t l ng và s l ng, c c di n
nông thôn có nh ng thay i rõ r t.
Khi trao i v i các h nông dân cho th y, h u h t
u mong mu n c i thi n h th ng c s h t ng v i
ph ng châm nhà n c và nhân dân cùng làm. M c dù
i u ki n s ng c a ng i dân còn nhi u khó kh n
nh ng h v n s n sàng óng góp s c ng i, s c c a
xây d ng h th ng c s h t ng cho xã.
H u h t các ch ng trình, d án u t p trung vào
h tr ngu n l c cho các h nghèo, ây là i u ki n
thu n l i h nghèo ti p c n v i ngu n v n v t ch t
và phát tri n s n xu t.
3.2.1.5. V n t nhiên
V n t nhiên là các ngu n l c t nhiên mà con
ng i có quy n s d ng g m: t s n xu t nông, lâm
nghi p, tài nguyên sinh v t, di n tích các ao h t nhiên
c phép khai thác. Trong ó, t s n xu t nông, lâm
nghi p là ngu n v n t nhiên quan tr ng nh t. Tuy
nhiên, di n tích t s n xu t nông nghi p t i xã Thanh
T ng không nhi u, ch y u là t r ng c d ng,
ng i dân ây thi u t s n xu t nông nghi p.
3.2.2. nh h ng c a các ho t ng sinh k
n r ng
Ho t ng phát r ng làm n ng r y ã g n li n
v i phong t c t p quán canh tác c a ng bào các dân
t c thi u s , gây s c ép n tài nguyên r ng.
B ng 3: M t s h nh th c s d ng t r ng s n
xu t nông, lâm nghi p
STT
Hình th c
s d ng
t
S h
ph ng
v n
S h th c
hi n
S h
không
th c hi n
S
h
T
l
(%)
S
h
T
l
(%)
1 Tr ng ngô 60 52 86,6 8 13,4
2 Tr ng keo 60 15 25 45 75
3 Tr ng cam 60 7 11,6 53 88,4
(Ngu n: i u tra các h dân)
Qua b ng trên có th th y, h u h t các h dân u
s d ng t r ng s n xu t nông lâm nghi p.
3.2.3. Ho t ng khai thác lâm s n
T bao i nay r ng là n i cung c p nhi u s n
ph m ph c v cho nhu c u cu c s ng c a ng i dân a
ph ng, bao g m:
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
24
- Khai thác g làm nhà , nhà kho, nhà sàn,
chu ng tr i ch n nuôi.
- Khai thác c i ph c v cho vi c un n u, ch
bi n th c n h ng ngày, ch bi n nông s n, s i m vào
mùa ông giá l nh.
- Khai thác các lo i nh m ng, n m, trái cây
r ng, rau xanh dùng làm th c n h ng ngày, ch
bi n nông s n. Khai thác cây thu c ch a b nh thông
th ng; các lo i tre n a, song mây dùng an lát v t
d ng và làm nhà.
- S n b t các lo i ng v t nh Sóc, Th , Chim,
Chu t, R n, Cá, ch,. B sung ngu n th c ph m cho
b a n c a gia ình.
Ho t ng khai thác lâm s n v i m c ích hàng
hóa: ho t ng khai thác các lo i lâm s n v i m c ích
bán ra th tr ng thu v b ng ti n m t ph c v nhu
c u chi tiêu trong gia ình ho c em i l y nh ng m t
hàng c n thi t.
3.2.4. Ho t ng ch n th gia súc và các ho t
ng khác
Ch n nuôi gia súc theo ph ng th c th rông trong
r ng t nhiên và r ng tr ng ã tr thành thói quen c a
các dân t c thi u s n c ta. i n hình nh , t i thôn
on Tâu xã Thanh T ng, gia ình ông Ma V n D ng
ch n nuôi h n 30 con trâu theo hình th c th vào r ng
t nhiên.
Theo k t qu i u tra, kh o sát cho th y có n 96%
s h dân s d ng nh ng s n ph m nh bao nilon gói
th c ph m, chai nh a d o ng nh ng th c n thi t
khi s d ng xong th ng v t l i trong r ng. S l ng
rác th i này r t khó phân h y và gia t ng theo th i gian,
do v y s gây nh h ng n môi tr ng r ng cây tái
sinh và vi sinh v t trong t. c bi t nguy h i là vi c
s d ng hóa ch t phun di t c tr c khi làm t
tr ng cây, dùng thu c tr sâu b nh phun cho cây
tr ng (lúa, b u bí, u ), ây là nguyên nhân làm
nh h ng r t l n n môi tr ng n c và t r ng,
th m th c v t, ng v t và vi sinh v t r ng.
3.2.5. nh h ng c a các ho t ng sinh k n
công tác qu n lí và b o v r ng
Là m t xã v i di n tích r ng l n và có nhi u ho t
ng sinh k liên quan n r ng, vì v y ít nhi u c ng
nh h ng t i công tác qu n lý và b o v r ng.
Các h gia ình trong xã là l c l ng tham gia h
tr vào các công tác b o v và phát tri n r ng nh :
tr ng r ng cho các d án; thông tin, báo cáo tình hình
v r ng, di n bi n, hành vi vi ph m n r ng cho cán
b qu n lý và b o v r ng trong xã k p th i có bi n
pháp x lý và ng n ch n.
Ngoài nh ng nh h ng tích c c t i công tác qu n
lý và b o v r ng, trong quá trình ho t ng sinh k
c ng gây nhi u khó kh n cho cán b qu n lý n i ây
nh các hành vi phá r ng làm n ng r y, s n b t ng
v t trái phépTrong ó v i l c l ng 11 nhân viên b o
v r ng, 5 ki m lâm thì không th th ng xuyên ki m
tra, tu n tra r ng ng n ch n t n g c các hành vi vi ph m
lâm lu t gây thi t h i cho r ng.
3.3. xu t gi i pháp sinh k cho ng i dân t i
xã Thanh T ng
3.3.1. Gi i pháp v chính sách v pháp lu t
y ban nhân dân xã c n làm t t công tác quy
ho ch và qu n lý r ng có hi u qu ; phát tri n c s h
t ng nông thôn cho xã, t o i u ki n thu n l i nh t
ng i dân khu v c phát tri n kinh t hàng hóa, nâng
cao thu nh p.
Có c ch , chính sách thu hút các ngu n v n t các
t ch c ban ngành.
y m nh xã h i hóa giáo d c, a d ng các lo i
hình l p, m r ng quy mô nhà tr , nhóm tr kh i
tr ng m m non. Quan tâm u t c s h t ng cho
ngành giáo d c nh xây d ng tr ng cao t ng, nhà i u
hành, t ng c ng u t trang thi t b dùng ph c v
cho vi c gi ng d y và h c t p c a h c sinh.
Chính quy n a ph ng c n t ng c ng vai trò
giám sát, ch t l ng và giá c c a các n v kinh
doanh d ch v .
Nông dân c n t o d ng m i quan h h p tác t t v i
các doanh nghi p thu mua, ch bi n, tìm u ra cho
s n ph m nông s n, ng th i có nh ng h tr v công
ngh và k thu t trong quá trình s n xu t.
T ng c ng h n n a cho l c l ng ki m lâm v
nhân l c, trang thi t b và ph ng ti n làm t t h n
n a công tác qu n lý và b o v r ng.
3.3.2. Gi i pháp v kinh t
a d ng hóa các ho t ng sinh k nâng cao thu
nh p: y m nh chuy n d ch ho t ng s n xu t nông,
lâm nghi p bán truy n th ng sang thâm canh t ng n ng
su t, ng th i phát tri n các mô hình nông, lâm nghi p
m i phù h p v i i u ki n a ph ng.
T ng c ng công tác tuyên truy n, v n ng và
h ng d n ng i dân; m nh d n chuy n i c c u
cây tr ng, v t nuôi, ng d ng các ti n b khoa h c,
k thu t vào s n xu t.
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
25
T ch c cho ng i trong tu i lao ng h c
ngh và i lao ng xu t kh u, làm vi c t i các khu
công nghi p trong và ngoài t nh.
Xây d ng và phát tri n nhi u mô hình m u v
phát tri n kinh t nhân ra di n r ng; t ng b c
làm thay i t duy, nh n th c và cách th c s n xu t
c a ng i dân.
Chuy n giao khoa h c k thu t cho s n xu t nông
nghi p thông qua h tr v n vay ngân hàng.
H tr v n phát tri n cây tr ng v t nuôi có hi u
qu kinh t cao vì các h gia ình trong xã u thi u
v n u t phát tri n s n xu t.
3.3.3. Gi i pháp k thu t
C c u t ch c l i s n xu t nông, lâm nghi p theo
h ng t p trung, chuyên canh, chú tr ng i m i
ph ng th c canh tác, thâm canh t ng n ng su t cây
tr ng; t p trung vào các cây tr ng, v t nuôi ch l c nh :
cây mía, cây b i, cam, con trâu, con bò, con dê, con
l n và gia c m.
3.3.3.1. Tr ng tr t
B trí c c u gi ng h p lý, t p hu n k thu t thâm
canh cây tr ng v t nuôi n t ng thôn trên toàn xã. Ti p
t c duy trì và nâng cao hi u qu trong công tác ch n
nuôi, nâng cao thu nh p cho ng i dân, c bi t là
ch n nuôi trâu, bò, dê, gia c m,...
Th ng xuyên ch o cán b khuy n nông ki m tra
ng ru ng, d báo sâu b nh h i cây tr ng, h ng d n
ng i dân các bi n pháp phòng tr sâu b nh k p th i có
hi u qu .
Ph i h p v i phòng Nông nghi p huy n Na Hang
th ng xuyên ki m tra, h ng d n k thu t cho ng i
dân v ch m sóc, b o v và nhân r ng d án cây n qu
(cây b i, cây v i, cây cam,...).
T ch c ki m tra, rà soát toàn b di n tích h p,
công trình th y l i, có bi n pháp nâng hi u qu s
d ng m t n c, n c t i ph c v cho s n xu t nông
nghi p; qu n lý ch t ch di n tích h p hi n nay ã
cho thuê u th u theo quy nh c a pháp lu t.
Gi v ng di n tích t 2 v lúa m b o an ninh
l ng th c t i a ph ng; xây d ng các mô hình s n xu t
v n r ng theo quy ho ch, th c hi n t t công tác qu n lý,
b o v r ng, g n v i b o v môi tr ng và du l ch sinh
thái, tr ng và khai thác r ng h p lý và b n v ng.
3.3.3.2. Ch n nuôi
- Ti p t c duy trì hi u qu trong công tác ch n nuôi,
nâng cao thu nh p cho ng i dân, c bi t là ch n
nuôi trâu, bò, dê, gia c m.
- y m nh công tác tiêm phòng t 2 cho àn gia
c m, gia súc trên a bàn xã, m b o 100% theo k
ho ch ra.
- Phát tri n àn l n, àn gia c m t ch tiêu k
ho ch huy n giao. Trong ó t p trung h tr nhân dân
tiêm phòng nh k àn gia c m, gia súc, h tr k
thu n ch n nuôi, h tr gi ng và tìm u ra s n ph m
cho ng i dân.
- Th c hi n có hi u qu các c ch , chính sách h
tr s n xu t nông nghi p, thúc y phát tri n các mô
hình trang tr i, tiêm phòng, phòng ch ng d ch b nh;
nâng cao hi u qu ch n nuôi, t p trung phát tri n àn
gia súc, gia c m, g n v i quy ho ch xây d ng nông
thôn m i.
3.3.4. Gi i pháp tuyên truy n giáo d c
Nâng cao n ng l c cán b các t ch c, oàn th c p
thôn thông qua các l p ào t o, t p hu n v ki n th c
khoa h c, k thu t, k n ng ti p c n c ng ng.
T o m i liên k t gi a ng i dân v i chính quy n
a ph ng, gi a ng i dân v i các doanh nghi p, các
h kinh doanh nh m nâng cao n ng l c ti p c n th
tr ng c a h gia ình.
Nâng cao ch t l ng hi u qu công tác khuy n
nông, khuy n lâm, khuy n ng . Làm t t công tác nh
h ng ào t o ngh cho lao ng nông thôn; tuyên
truy n, h ng d n nông dân thay i nh n th c, cách
làm n b ng các hình th c chuy n giao k thu t và nâng
cao ki n th c cho ng i dân.
u t xây d ng các mô hình trình di n và các l p
h c hi n tr ng v gi ng, mô hình Nông - Lâm k t
h p, k thu t canh tác trên t d c, s d ng b p c i ti n
h n ch s d ng c i t... t i các thôn trong xã
chuy n giao thi t b khoa h c k thu t n v i ng i
dân nh m m b o tính b n v ng sinh thái; ng th i
nghiên c u và chuy n giao các ti n b k thu t, nâng
cao n ng su t cây tr ng v t nuôi, n ng su t lao ng
cho các h trong vùng.
4. K t lu n
Th c tr ng sinh k c a ng i dân t i xã Thanh
T ng là phát tri n tr ng tr t, ch n nuôi là ch y u,
theo hình th c t cung t c p trong h gia ình. Các
ngu n v n sinh k c a h gia ình g m có: v n con
ng i, v n tài chính, v n xã h i, v n t nhiên và v n
v t ch t.
Nghiên c u ã cho th y m t s lo i hình sinh k có
nh h ng tiêu c c n tài nguy n r ng nh : khai thác
g , lâm s n ngoài g , ng v t hoang dã trái phép, khai
thác thô các ngu n tài nguyên, ph thu c vào thiên
N.T. Hai et al/ No.12_June 2019|p.19-26
26
nhiên. Thu nh p t các lo i cây ng n ngày là ngu n thu
ch y u c a c ng ng, song l i th p và không n nh
do trình canh tác và u t th p, c c u cây tr ng tuy
ã có nh ng d ch chuy n theo h ng tích c c song v n
ch a th c s phù h p, thi u t canh tác, thiên tai, d ch
b nh th ng xuyên x y ra. Nhi u ti m n ng c a a
ph ng nh ch n nuôi i gia súc, kinh t v n h ,
khai thác và phát tri n lâm s n ngoài g ch a c phát
huy m t cách úng m c. i s ng c a m t b ph n
ng i dân trong vùng còn khó kh n vì v y tr thành
nh ng ng i có tác ng cao n tài nguyên r ng trong
khu v c. ây là m t v n cho công tác qu n lý b o v
r ng và công tác b o t n ngu n tài nguyên quý hi m.
Trên c s phân tích ánh giá th c tr ng kinh t - xã
h i t i a ph ng và tình hình công tác qu n lý b o v
r ng khu v c, ã xác nh c các ho t ng sinh k
c a các c ng ng dân c tác ng b t l i n tài
nguyên r ng ng th i tìm ra các nguyên nhân a
ra các gi i pháp c i thi n sinh k c a c ng ng bao
g m: (1) Gi i pháp v chính sách và pháp lu t; (2) Gi i
pháp v kinh t ; (3) Gi i pháp v khoa h c k thu t; (4)
Gi i pháp giáo d c tuyên truy n.
Các gi i pháp nêu trên c n c tri n khai ng b ,
linh ho t và phù h p v i v n hóa t i a ph ng m i
em l i hi u qu cao.
TÀI LI U THAM KH O
1. Nguy n Duy Th ng (2007), “S d ng v n xã h i
trong chi n l c sinh k c a nông dân ven ô H N i
d i tác ng c a ô th hóa”, T p chí Xã h i h c, S
4, tr. 37-47.
2. Nguy n V n Toàn (2012),“ nh h ng c a
ch ng tr nh 135 n sinh k c a ng b o dân t c ít
ng i huy n H ng Hóa, t nh Qu ng Tr ”,T p chí
khoa h c, Tr ng i h c Hu .
3. Tr n c Viên, Nguy n Quang Vinh, Mai V n
Thành (2005), Phân c p trong qu n lý t i nguyên
r ng v sinh k ng i dân, Nhà xu t b n Nông
nghi p, Hà N i.
4. y ban nhân dân xã Thanh T ng (2016), Báo
cáo th c hi n Ch ng tr nh m c tiêu qu c gia xây d ng
nông thôn m i giai o n (2016-2020).
5. y ban nhân dân xã Thanh T ng (2016), Báo
cáo ti n , k t qu tri n khai th c hi n Ch ng tr nh
m c tiêu Qu c gia xây d ng nông thôn m i v công tác
gi m nghèo trên a b n xã Thanh T ng n m 2016.
6. y ban nhân dân xã Thanh T ng (2017), Báo
cáo K t qu th c hi n nhi m v phát tri n kinh t - xã
h i, m b o qu c phòng – an ninh n m 2017; gi i
pháp phát tri n kinh t - xã h i, m b o qu c phòng -
an ninh n m 2018.
Effects of living activities to the management and forest protection at Thanh Tuong
commune, district of Na Hang, Tuyen Quang province
Nguyen Thi Hai, Tran Thi Thanh Van, Dang Thi Phuong
Article info Abstract
Recieved:
15/02/2019
Accepted:
10/3/2019
Research results of "Effect of living activities to the management and forest protection
at Thanh Tuong commune, Na Hang district, Tuyen Quang province shows that Thanh
Tuong is a commune with large forest area. Therefore, the living activities of the
people have affected the management and protection of forests. The families involved
in protection and development forest such as: afforestation, giving information or
reporting on the situation of forests, developments and violations to forests for forest
management and protection staff to promptly take measures to handle and prevent. In
addition to the positive impacts on forest management and protection, during the
process of living activities, it has also caused many difficulties for management staff
such as acts of deforestation for cultivation, illegal hunting of animals. ...
Based on the analysis and assessment of the local socio-economic situation and the
situation of forest protection and management, livingactivities of the community have
been identified to adversely affect forest resources. , and find out the reasons for
providing solutions to improve the living community, including: (1) Policy and legal
solutions; (2) Economic solutions; (3) Scientific and technical solutions; (4) Education
and propaganda solutions.
Keywords:
Livingactivities; forest
management and
protection; forest
protection and
development
Các file đính kèm theo tài liệu này:
3_nguyen_thi_hai_1473_2164703.pdf
